Jednym z podstawowych źródeł energii są cukrowce, zwane węglowodanami. Nazwa węglowodanów wzięła się od ich budowy strukturalnej, łączącej cząsteczki węgla z cząsteczką wody.
Węglowodany pełnią funkcje:
- 1. energetyczną – są głównym źródłem energii (ok 60-70% dziennego zapotrzebowania na energię, minimum 50%), najważniejszym podczas intensywnego wysiłku fizycznego;
- 2. biorą czynny udział w spalaniu tłuszczów;
- 3.są niezbędne do prawidłowego metabolizowania białek i tłuszczów, co bezpośrednio wpływa na wzrost masy mięśniowej;
- 4.pełnią funkcję budulcową (np. budowa błon komórkowych, śluzu, mazi stawowej, tkanki łącznej, heparyny);
- 5.1 gram glikogenu wiążę 3 – 4g wody, co bezpośrednio wpływa na gospodarkę wodną organizmu i objętość mięśni.
Węglowodany, ze względu na budowę dzielimy na proste i złożone. Węglowodany proste nazywane również monosacharydami – zawierają od 3 do 7 atomów węgla i nie rozkładają się na cukry prostsze. Trawienie tego typu 4 cukrów zaczyna się już w jamie ustnej. Są źródłem szybko dostępnej energii, powodują szybki skok cukru we krwi. Najistotniejszym biologicznie cukrem prostym jest glukoza. Stanowi podstawowy związek energetyczny w organizmie, jest rozkładana w procesie glikolizy na kwas pirogronowy. Służy, jako substrat wielu procesów zachodzących w komórce. Składowana jest w narządach w formie jej polimeru, czyli glikogenu. W wątrobie stanowi 10% jej masy około 150g. Większa ilość glikogenu zmagazynowana jest w mięśniach i w zależności od ich masy oraz wytrenowania waha się w granicach od 300 do 900g. Pozostałe cukry proste muszą ulec w wątrobie przemianie na glukozę. Następnym obficie występującym cukrem prostym w przyrodzie jest fruktoza (cukier owocowy) składnik owoców oraz miodu. Galaktoza to składnik laktozy (cukru występującego w mleku). Mannoza to kolejny cukier prosty połączony z białkiem.
Węglowodany w żywieniu człowieka: stanowią połączenie dwóch lub więcej cukrów. Zbudowane są z długich łańcuchów, za których ogniwa można uznać cząsteczki cukrów prostych. W procesie trawienia, pod wpływem procesu hydrolizy rozkładane są do cukrów prostych. Do węglowodanów złożonych zaliczamy oligosacharydy znane również jako dwucukrowce (cząsteczki złożone z 2 do 9 cząsteczek cukrów prostych) oraz polisacharydy czyli wielocukrowce (minimum 10 cząsteczek cukrów prostych). Węglowodany złożone mają bardzo istotne znaczenie w odżywianiu człowieka. Ze względu na dłuższy niż w przypadku glukozy czas trawienia, powodują mniejsze, ale za to dłuższe uwalnianie cukru do krwi, co wiąże się też z mniejszymi skokami poziomu insuliny. Tego typu cukrowce występują w pełnoziarnistym chlebie, owsiance, ryżu, kaszach oraz warzywach, takich jak groch, fasola, bób, soja.
Mówiąc o węglowodanach należy wspomnieć o Indeksie Glikemicznym (IG), który to szereguje produkty spożywcze według tego, jak szybko po ich spożyciu rośnie we krwi stężenie cukru – glukozy. Indeks ten zwany jest również wskaźnikiem glikemicznym. Produkty spożywcze zawierające węglowodany bardzo różnią się przyswajalnością i tempem ich wchłaniania. Indeks glikemiczny właśnie o tych różnicach informuje wykorzystując skalę od 0 do 100 punktów.
Właściwe wykorzystanie węglowodanów ma kluczowe znaczenie w wielu dyscyplinach sportowych o submaksymalnej i maksymalnej intensywności wysiłku, w których węglowodany stanowią główne źródło energii.
Podaj mi swój email, abym mogła informować Cię o nowościach na blogu