Białko jako fundament odżywiania

Białka są podstawowym elementem budulcowym organizmu.

Są głównym składnikiem mięśni i mózgu. Wchodzą w skład większości enzymów i hormonów, które odpowiadają za regulacje metaboliczne ustroju. Oprócz tego wchodzą również w skład ciał odpornościowych i biorą udział w odtruwaniu organizmu. Białko stanowi około 20% masy człowieka i aż 56% bezwodnej masy ciała. Pod względem właściwości fizykochemicznych, dzielimy je na: białka proste, czyli proteiny, które pod wpływem hydrolizy rozkładane są wyłącznie na aminokwasy oraz białka złożone inaczej proteidy, w których element białkowy połączony jest ze składnikiem niebiałkowym tj.: cukier, lipidy, metale, barwniki.

bialko

Organizm jest w stanie wytworzyć sam 12 z tych aminokwasów – nazywamy je endogennymi, natomiast pozostałe 10 należy dostarczyć w pożywieniu – nazywany je egzogennymi. Do prawidłowego funkcjonowania ustroju niezbędne są wszystkie 22 aminokwasy, gdyż brak któregokolwiek uniemożliwia prawidłową syntezę białka ustrojowego. W odżywianiu osób uprawiających sport i mających na celu zwiększenie wyników sportowych i poprawę sylwetki, niezbędna jest odpowiednia podaż białka. W zależności od źródła publikacji zalecane są dawki dla utrzymania właściwego stanu zdrowia od 0,8 do 1,0g/kg, natomiast odnosząc się do sportu wyczynowego zaleca się dawki sięgające 1,8 do 2,2 g białka/kg masy ciała na dobę. Przyjmuje się, iż osoby o przeciętnej aktywności fizycznej powinny spożywać od 0,8 do 1,2 g białka/kg masy ciała na dobę. Białko jest magazynowane w organizmie w postaci: elementu budulcowego, wchodząc w skład: mięśni, mózgu, narządów wewnętrznych i wielu innych tkanek substratu energetycznego – nadmiar białka jest przekształcany w cukier i spełnia funkcje energetyczną, natomiast nadwyżka cukru, jeżeli nie będzie zużyta jako energia, zostanie zmagazynowana w postaci tkanki tłuszczowej. Pozyskanie energii z białek, może nastąpić również podczas długotrwałych wysiłków fizycznych, bądź głodu. Organizm rozkłada tkankę mięśniową w celu pozyskania energii z aminokwasów rozgałęzionych, z których wychwytywana jest alanina i transportowana do wątroby w celu przekształcenia jej w glukozę. Proces rozkładania tkanki mięśniowej nazywany jest katabolizmem. Natomiast proces pozyskiwania energii ze źródeł nie węglowodanowych nazywa się glukoneogenezą. W celu uniknięcia lub zahamowaniu procesu rozkładu tkanki mięśniowej, zaleca się podawanie aminokwasów rozgałęzionych przed i po intensywnych wysiłkach Biorąc pod uwagę wartość pokarmową białek dzielimy je na: białka pełnowartościowe, tj. posiadające pełen skład aminokwasowy. Do tej grupy zaliczamy białko pochodzenia zwierzęcego jak: mięso zwierząt i ryb, mleko i jego przetwory, jaja kurze (ich profil aminokwasowy jest najbardziej zbliżony do ludzkiego);białka częściowo niepełnowartościowe, w których występują wszystkie aminokwasy, lecz przynajmniej jeden w ilości niewystarczającej.

Do tej grupy należą białka roślinne; białka niepełnowartościowe, które zawierają mało aminokwasów niezbędnych, lub ich nie posiadają np. kukurydza nie posiada jednego z nich – tryptofanu. Kożuch w swojej książce „Dieta zwycięzców” porównuje organizm człowieka do placu budowy. Niezależnie od tego czy sportowiec jest na etapie budowania masy mięśniowej, czy podczas redukcji masy ciała, w organizmie nieustannie zachodzą procesy obumierania komórek i ich zastępowania, czyli odbudowy. Można przyjąć, że aminokwasy to cegiełki budujące ludzkie komórki. Proces budowy może zajść tylko do momentu, gdy wystarczy materiału budulcowego. Dlatego też synteza białka ogranicza się wyłącznie do poziomu aminokwasu, którego zaczyna brakować. Wynika z tego, iż należy przykładać uwagę do ilości i jakości spożywanych protein. Autor podaje kilka przykładowych produktów, których spożycie dostarczy największą ilość pełnowartościowego białka.

Do tych produktów zalicza: piersi kurczaka (bez skóry), polędwicę, bądź szynkę z drobiu 100 g zawiera około 21 g białka, ryby: tuńczyk, łosoś, pstrąg, flądra, dorsz, kraby, homary w 100 g dostarczają 28-30 g, ser biały chudy – 20g, schab (bez tłuszczu zewnętrznego) –28g, jajka kurzego 3g, całe jajko 7g. Osoba młoda trenująca systematycznie tj. 4 i więcej razy w tygodniu powinna przyjąć normę wyższą od zalecanej dla osób nieaktywnych tj. powyżej 1,2g białka na kilogram masy ciała na dobę, jako odpowiednią dawkę niezbędną do rozwoju organizmu i wzrostu masy aktywnej (mięśniowej). Sportowiec o masie ciała 70 kilogramów powinien spożyć minimum 100 gram pełnowartościowego białka dziennie. Po rozłożeniu tej wartości na 5 posiłków otrzymuje się średnią ilość białka 20g, która przypada na jeden posiłek, jednakże nie należy przesadzać z ilością spożycia białka w jednym posiłku.

 

Podaj mi swój email, abym mogła informować Cię o nowościach na blogu :)

 


Email :
Imię :

ZAPRASZAM NA TRENING 😉

 

 

metamorfoza, Gosia Klos, dietetyk